Polski oficjalny projekt sieci Natura 2000 jest najskromniejszy w Europie. Procent terytorium kraju proponowanego do ochrony odpowiada zaledwie 1/3 średniego wyniku dla wszystkich krajów Unii Europejskiej. Stoi to w rażącej sprzeczności z rzeczywistymi walorami przyrodniczymi naszego kraju, które choć ulegają coraz szybszej degradacji, wciąż są dość wysokie. Polskie organizacje pozarządowe ukazują braki tej oficjalnej propozycji w tak zwanej Shadow List. Obecnie przedstawiono aktualizację tego dokumentu, uwzględniającą najnowszą wiedzę na temat walorów przyrodniczych Polski.
W kwietniu 2004 r. Rząd Polski przesłał Komisji Europejskiej oficjalną polską propozycję sieci Natura 2000. Została ona uznana za skandalicznie ubogą. Po kilku miesiącach prac w grudniu 2004 r. koalicja organizacji pozarządowych (Klub Przyrodników, PTOP „Salamandra” i WWF) opublikowała Shadow List obszarów Natura 2000 w Polsce – zawierającą propozycję rozszerzenia (prawie potrojenia) listy oficjalnej o najcenniejsze obszary spełniające wymagania Dyrektywy Siedliskowej (więcej szczegółów znajduje się TUTAJ).
Komisja Europejska uznała, że postulaty organizacji pozarządowych, choć także dość skromne (mniejsze niż oficjalne propozycje większości innych krajów Unii), są uzasadnione i powinny być uwzględnione przez Rząd. Po roku prac, w styczniu 2006 r. Ministerstwo Środowiska przesłało Komisji Europejskiej oficjalną propozycję rozszerzenia listy o 9 obszarów w Karpatach (w alpejskim regionie biogeograficznym). Udział obszarów chronionych w powierzchni całego kraju po tym rozszerzeniu (4,2%) jest nadal najgorszy w Europie (średnio ok. 12%).
Obecnej Ministerstwo Środowiska prowadzi konsultacje propozycji rozszerzenia sieci o kolejne 85 nowych obszarów w regionie kontynentalnym oraz skorygowania granic 13 wcześniej zgłoszonych obszarów (tzw. "lista 98"). W piśmie z 10 marca br. przesłanym do marszałków województw, organizacji ekologicznych, Państwowej Rady Ochrony Przyrody oraz paru innych instytucji Minister Środowiska prosi o wyrażenie opinii w ciągu 7 dni od otrzymania projektu. „Jednocześnie uprzejmie informuję, że brak odpowiedzi we wskazanym na wstępie terminie pozwolę sobie uznać za uzgodnienie projektu” pisze Minister. Pełna dokumentacja proponowanych obszarów została zamieszczona na stronie internetowej Ministerstwa.
Niestety, lista ta nie zawiera wielu obszarów, które są absolutnie niezbędne w polskim projekcie sieci. Jeszcze niedawno rozpatrywano szerszą listę 126 obszarów, lecz w lutym 2006 r. usunięto z niej m.in. wszystkie obszary, na których są planowane jakiekolwiek inwestycje hydrotechniczne „z uwagi na wątpliwości Departamentu Zasobów wodnych co do tworzenia sieci Natura 2000 w dolinach rzecznych” (cytat z oficjalnego uzasadnienia).
W roku 2005 organizacje przyrodnicze, instytucje naukowe i inne podmioty nadal zbierały informacji o występowaniu gatunków i siedlisk z załączników Dyrektywy Siedliskowej w Polsce. Kontynuowano także dyskusja o optymalnym sposobie ujęcia poszczególnych obszarów. Rezultatem tych prac jest uaktualniona propozycja Shadow List. Wg najnowszej wiedzy, sieć obszarów siedliskowych Natura 2000 w Polsce powinna zawierać conajmniej 466 obiektów zajmujących nie mniej niż 9,52% powierzchni lądowej Polski (po dodaniu wciąż brakujących obszarów żerowiskowych dla najważniejszych kolonii nietoperzy liczba ta jeszcze nieco wzrośnie, zbliżając się do 10%).
- Aktualizacja Shadow List obszarów siedliskowych sieci Natura 2000 w Polsce,
- Pełna lista potencjalnych obszarów siedliskowych Natura 2000 w Polsce,
- Warstwa granic potencjalnych obszarów siedliskowych Natura 2000 - uaktualniona Shadow List 2006 (stan na 22 marca 2006 r., format shp, odwzorowanie 1992, ok. 6,5 MB).
ZOBACZ TAKŻE
Mapy poszczególnych województw z potencjalnymi obszarami Natura 2000 (opracowane przez Klub Przyrodników - stan na 22 marca 2006 r.):
- dolnośląskie
- kujawsko-pomorskie
- lubelskie
- lubuskie
- łódzkie
- małopolskie
- mazowieckie
- opolskie
- podkarpackie
- podlaskie
- pomorskie
- śląskie
- świętokrzyskie
- warmińsko-mazurskie
- wielkopolskie
- zachodniopomorskie
Porównaj z:
- Shadow List z listopada 2004 r.
- mapy obszarów z Shadow List 2004 – cz. 1 (ok. 35 MB)
- mapy obszarów z Shadow List 2004 – cz. 2 (ok. 35 MB)