Spośród sześciu projektów, które zakwalifikowały się do dofinansowania z Instrumentu Finansowego LIFE, Zarząd NFOŚiGW postanowił „zlikwidować” cztery, złożone przez organizacje pozarządowe (w tym projekt uznany za najlepszy w tej edycji konkursu), a uznał za właściwe wesprzeć dwa – Lasów Państwowych i GDOŚ, oceniane gorzej od tych złożonych przez organizacje zarówno przez NFOŚiGW jak i przez LIFE. Zemsta? Na pewno sygnał, czego mogą się spodziewać NGO-sy w najbliższych latach.

Spośród ponad 40 polskich projektów, złożonych w 2015 r., Komisja Europejska w tym roku zakwalifikowała do finansowania z LIFE sześć, o łącznym budżecie ok. 13 mln EUR. Kilka dni temu Zarząd NFOŚiGW podjął decyzję, że – pomimo wcześniejszego zakwalifikowania tych projektów do dofinasowania krajowego i wystawionych przez Fundusz w 2015 r. promes dofinansowania na odpowiednim druku LIFE – odmawia dofinansowania czterem z tych projektów, a dofinansuje tylko dwa, przeznaczając na to ok. 0,7 mln EUR, mimo wcześniejszego przeznaczenia na dofinansowanie polskich projektów LIFE z naboru 2015 ok. 4,7 mln EUR. W pismach skierowanych do beneficjentów, NFOŚiGW w żaden sposób nie uzasadnił swojej decyzji.

Na tym etapie kwalifikacji projektu w LIFE, zmiana wcześniej wyrażanej woli dofinansowania projektu przez NFOŚiGW i odmowa potwierdzenia tego dofinansowania, zmusza w praktyce do rezygnacji z projektu, chyba ze wnioskodawca w ciągu ok. 2 tygodni przedstawi inne źródło finansowania w podobnej wysokości. W 24-letniej historii instrumentu LIFE w całej UE nie było dotychczas przypadku, w których instytucja państwa członkowskiego UE niweczyła na tę skalę szanse projektów ze swojego państwa, odmawiając potwierdzenia wcześniejszej deklaracji współfinansowania na tym etapie kwalifikacji projektów w LIFE!

PROJEKTY ZAKWALIFIKOWANE PRZEZ LIFE DO DOFINNSOWANIA

Projekty, dla których NFOŚiGW wycofał promesę wsparcia:

• Ograniczenie emisji CO₂ poprzez renaturyzację torfowisk na Nizinie Wschodnio- i Środkowoeuropejskiej (Klub Przyrodników jako partner w projekcie międzynawowym)
• Drzewa dla zielonej infrastruktury Europy (Fundacja Ekorozwoju)
• Ochrona cietrzewia jako gatunku parasolowego cennych siedlisk przyrodniczych Torfowisk Orawsko-Nowotarskich (Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków)
• Ochrona bociana białego w dolinach rzecznych wschodniej Polski (Polskie Towarzystwo Ochrony Ptaków)

Projekt, dla którego NFOŚiGW utrzymał promesę wsparcia:

• Ochrona rybołowa Pandion haliaethus na wybranych obszarach SPA Natura 2000 w Polsce (PGL Lasy Państwowe)

Projekt, który NFOŚiGW postanowił wesprzeć, mimo braku promesy przy składaniu wniosku¹:

• Masz prawo do skutecznej ochrony przyrody (Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska)

Jak widać, cztery odrzucone przez Fundusz bez podania przyczyn projekty to przedsięwzięcia organizacji pozarządowych. Jeden z nich (ochrona cietrzewia na Torfowiskach Orawsko-Nowotarskich) został w kategorii projektów przyrodniczych (NAT) najwyżej oceniony (85 pkt) przez LIFE w tym naborze, tj. w skali całej UE.

Instrument finansowy UE służy finansowaniu przedsięwzięć ochrony środowiska, w tym ochrony przyrody, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów Natura 2000. Konkurencja jest ostra: do finansowania wybieranych jest, po starannej selekcji, zwykle ok. 10% aplikacji. Zgodnie z przyjętymi w UE zasadami, LIFE finansuje w zasadzie 60% kosztów przedsięwzięcia (wyjątkowo do 75% w przypadku ochrony priorytetowych gatunków i siedlisk) . Niemal wszystkie państwa mają mechanizmy dofinansowywania wybranych przez LIFE projektów ze środków krajowych. Taki mechanizm istnieje także w Polsce, w postaci tzw. Programu Priorytetowego NFOŚiGW. Polskie projekty przed złożeniem aplikacji do LIFE mogą aplikować o dofinansowanie NFOŚiGW uzupełniające finansowanie LIFE do 90% kosztów projektu, nadal jednak muszą sfinansować 10% ze środków własnych. NFOŚiGW ocenia aplikacje, kwalifikuje je i wybranym projektom udziela promesy dofinansowania, wystawiając wstępną deklarację współfinansowania (niezbędnego, by móc aplikować do LIFE). Program zakłada jednak, ze ostateczną decyzję o krajowym współfinansowaniu podejmuje Zarząd NFOŚiGW po ewentualnym zakwalifikowaniu projektu przez LIFE

Na podstawie „Wiadomości” Klubu Przyrodników

--------------------------
¹SPROSTOWANIE
W dniu 11.07.2016 do PTOP "Salamandra" wpynęło w trybie "sprostowania" poniższe wyjaśnienie do powyższego artykułu . Za podanie nieprecyzyjnej informacji przepraszamy. Redakcja

Szanowni Państwo,

w związku z Państwa artykułem pt. „Organizacje pozarządowe na drzewo!”, opublikowanym na stronie internetowej PTOP SALAMANDRA w dn. 9 lipca 2016 r. (link do publikacji: http://www.salamandra.org.pl/component/content/article/41-ogolne/1045-life-nie-dla-ngo.html?directory=1), niniejszym informujemy, że podali Państwo nieprawdziwą informację jakoby projekt Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska „Masz prawo do skutecznej ochrony przyrody” został wsparty przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej – cytując Państwa – „mimo braku promesy przy składaniu wniosku”.

Fakty w tej sprawie wyglądają tak: Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Warszawie wnioskowała do NFOŚiGW w 2015 r. o dofinansowanie przedsięwzięcia „Masz prawo do skutecznej ochrony przyrody”. We wrześniu 2015 r., po rozpatrzeniu wniosku o dofinansowanie, GDOŚ został pisemnie poinformowany o spełnieniu kryteriów wyboru – co jest równoznaczne z deklaracją współfinansowania wniosku przez NFOŚiGW. GDOŚ nie otrzymał natomiast w 2015 r. oraz 2016 r. wypełnionego przez NFOŚiGW formularza A6 wniosku LIFE, co wynika z faktu, że GDOŚ jest Państwową Jednostką Budżetową (PJB). Ze względu na przepływy środków NFOŚiGW do PJB za pośrednictwem Budżetu Państwa, środki NFOŚiGW udzielane PJB są traktowane jako wkład własny PJB dla projektów LIFE.

W związku z powyższym nieprawdą jest, że nie było promesy przy składaniu wniosku GDOŚ, dlatego też prosimy o sprostowanie napisanej przez Państwa nieprawdziwej informacji.

Z wyrazami szacunku,

Donata Bieniecka-Popardowska
Główny Specjalista

Wydział Komunikacji Społecznej
Narodowy Fundusz
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
ul. Konstruktorska 3A
02-673 Warszawa, Polska