Operacja „Dzwoniec”

środa, 23 grudnia 2009 01:22

Projekt dzwoniec - co można będzie odczytać z dzwońców przy naszych karmnikach?


Dzwoniec (Carduelis chloris) to jeden z najbardziej rozpowszechnionych ptaków w Polsce. Jest gatunkiem średnio licznym, a nawet bardzo licznym. Zasiedla różnego rodzaju zadrzewienia i skraje lasów. Najliczniej występuje jednak w obrębie siedzib ludzkich i w ich bezpośrednim sąsiedztwie, od zieleni śródmiejskiej, poprzez parki, skwery, cmentarze, sady, ogródki działkowe, po przydrożne aleje drzew. W Polsce jest uznawany powszechnie za gatunek osiadły, jednak wiadomości powrotne uzyskiwane z zaobrączkowanych ptaków, pochodzące z wielu europejskich krajów, zdają się przeczyć jego osiadłości. Nieznany jest też zasięg zimowisk wędrownych północno-wschodnich populacji. Do końca więc nie znamy obrazu przemieszczeń tego gatunku na terenie Europy.

 

Opracowany przez nas projekt zakłada poznanie charakteru przemieszczeń i wędrówek dzwońców na terenie Europy w stosunkowo krótkim czasie, kilku–kilkunastu lat. Wszystko to przy pomocy znakowania ptaków kolorowymi obrączkami. Obrączkowanie ptaków kolorowymi obrączkami z indywidualnymi znakami umożliwiającymi identyfikację poszczególnych osobników, jest uznaną i stosowaną już od wielu lat metodą badawczą. Do tej pory było jednak stosowane przeważnie dla gatunków większych, jak: mewy, kormorany, gęsi czy łabędzie.


Projekt rozpoczęliśmy latem 2009 roku i planujemy każdego roku zaobrączkować kolorowo 10–15 tysięcy dzwońców w Polsce. Pod tym względem nasz projekt jest zupełnie innowacyjny, gdyż nikt nigdy w Europie nie znakował kolorowo na taką skalę i to tak niewielkiego ptaka. Nie bez znaczenia było tu opracowanie przez nas i wdrożenie technologii produkcji tak małych kolorowych obrączek, z których każda ma swój własny kod, możliwy do odczytania przez lornetkę, lunetę czy też przy pomocy aparatu fotograficznego wyposażonego w długoogniskowy obiektyw.


Dzwoniec posiada tą zaletę, że występuje powszechnie w dużych liczebnościach i przeważnie w okresie zimowym zbliża się do siedzib ludzkich, chętnie korzystając z dokarmiania. Ta jego cecha daje duże możliwości zebrania wielu odczytów kolorowych obrączek przy przydomowych karmnikach, w których ptaki te żerują, oraz w pobliżu których wypoczywają. Przy okazji obrączkowania chcemy zebrać wiele innych danych, dotyczących biometrii oraz pierzenia, których opracowanie może dać również bardzo ciekawe wyniki.
 
W Polsce dzwońce znakuje się białymi obrączkami z czarnym kodem. Fot. Marcin Faber

Prosimy zatem o zwracanie bacznej uwagi na dzwońce, poinformowanie wszystkich znajomych obserwujących i dokarmiających zimą ptaki o naszym projekcie i możliwości występowania w ich okolicy dzwońców z kolorowymi obrączkami. Obrączki te łatwo odczytać w czasie żerowania ptaków lub w bezpośrednim pobliżu karmników, gdy ptaki wypoczywają na drzewach. Jeśli zauważymy kolorową obrączkę na nodze dzwońca, powinniśmy odnotować następujące dane:
  • kolor obrączki,
  • kod literowo/cyfrowy umieszczony na obrączce (kod czytany jest z dołu do góry, może składać się z cyfr, liter lub ich kombinacji),
  • miejscowość, powiat, województwo, w przypadku miast nazwę ulicy,
  • dokładną datę oraz godzinę odczytu,
  • płeć i wiek ptaka (jeśli oznaczono),
  • okoliczności obserwacji, np.: czy żerujący przy karmniku, czy odpoczywający na drzewie, czy sfotografowany.
 
Powyższe dane prosimy przekazać na następujące adresy:
  • Adres poczty elektronicznej jest chroniony przed robotami spamującymi. W przeglądarce musi być włączona obsługa JavaScript, żeby go zobaczyć. – organizatorzy projektu,
  • Adres poczty elektronicznej jest chroniony przed robotami spamującymi. W przeglądarce musi być włączona obsługa JavaScript, żeby go zobaczyć. – Stacja Ornitologiczna.
 
Więcej informacji o projekcie można znaleźć na stronie internetowej: www.colour-rings.eu.
 
Marcin Faber